Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində təsbit edilmiş cinayətlərin törədilməsi nəticəsində birbaşa və ya dolayı yolla əldə olunmuş hər hansı pul vəsaitləri, daşınar və ya daşınmaz, maddi və ya qeyri-maddi əmlak nemətləri, o cümlədən virtual aktivlər və əmlaka mülkiyyət hüquqlarını və maraqlarını təsdiq edən hüquqi alətlər və sənədlər.
“Cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda nəzərdə tutulmuş tədbirləri həyata keçirmək öhdəliyi olan maliyyə institutları, eləcə də qeyri-maliyyə institutları və peşə sahibləri öhdəlik daşıyan şəxs adlanır.
Kredit təşkilatları, həyatın yığım sığortası fəaliyyəti ilə məşğul olan yerli və xarici sığortaçılar, təkrarsığortaçılar və sığorta vasitəçiləri, investisiya şirkətləri, investisiya fondları, bu fondların idarəçiləri, xarici investisiya fondlarının nümayəndəlikləri, mərkəzi depozitar, poçt rabitəsinin milli operatoru, lombardlar, maliyyə lizinqi xidmətləri göstərən şəxslər, ödəniş təşkilatları (müstəsna olaraq ödəniş əməliyyatının aparılması üçün vasitəçilik xidməti və (və ya) hesab üzrə məlumat xidməti göstərən ödəniş təşkilatları istisna olmaqla) və elektron pul təşkilatları, virtual aktiv xidməti təminatçıları və valyuta mübadiləsi fəaliyyətinə lisenziya almış şəxslər maliyyə institutları hesab edilir.
Rieltorlar, vəkillər, notariuslar, hüquq, mühasibat və vergi məsləhəti xidmətləri göstərən müstəqil şəxslər, belə xarici hüquqi şəxslərin Azərbaycan Respublikasındakı filial və ya nümayəndəlikləri qeyri-maliyyə institutları və peşə sahibləri sayılır.
Cinayət yolu ilə əldə edildiyini bilə-bilə əmlakın əldə edilməsinin həqiqi mənbəyini gizlətmək və ya cinayət törətmiş şəxsin məsuliyyətdən yayınması üçün ona kömək etmək məqsədilə belə əmlakın konversiyası və ya köçürülməsi, yaxud həmin məqsədlərlə cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakdan istifadə etməklə maliyyə əməliyyatlarının və ya digər əqdlərin həyata keçirilməsi, habelə cinayət yolu ilə əldə edildiyini bilə-bilə əmlakın həqiqi xarakterinin, mənbəyinin, yerinin, onlara sərəncam verilməsinin, onların yerdəyişməsinin, belə əmlaka olan hüquqların və ya onların kimə məxsus olmasımn ört-basdır edilməsi və ya gizlədilməsi cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılması hesab edilir.
Aşağıdakı əməliyyatlara dair məlumat və sənədlər əməliyyat həyata keçirildikdən sonra 3 iş günü ərzində MMX-yə göndərilməlidir:
- Minimum hədləri MMX tərəfindən müəyyənləşdirilən məbləğə bərabər və ya bu məbləğdən yuxarı nağd şəkildə həyata keçirilən əməliyyatlara və maliyyə vəsaitlərinin elektron köçürülməsi əməliyyatları;
- xarici dövlətlərin siyasi nüfuzlu şəxsləri, onların yaxın qohumları və ya yaxın münasibətdə olduğu şəxslər tərəfindən həyata keçirilən istənilən əməliyyatlar;
- Azərbaycan Respublikasının ərazisində fəaliyyət göstərən dini qurumların, qeyri-hökumət təşkilatlarının, o cümlədən xarici dövlətlərin qeyri-hökumət təşkilatlarının filial və nümayəndəliklərinin bank və digər ödəniş hesabları üzrə əməliyyatlar.
Aşağıdakı hallarda əməliyyatlara dair məlumat və sənədlərin təqdim edilməsinə dair əsaslar müəyyən edildikdən dərhal sonra, lakin hər bir halda həmin iş gününün sonundan gec olmayaraq onun barəsində məlumat və sənədlər MMX-yə göndərilməlidir:
- Müştəri uyğunluğu tədbirlərinin tətbiqi mümkün olmadığından əməliyyat həyata keçirilmədiyi, işgüzar münasibət yaradılmadığı, hesab açılmadığı, habelə işgüzar münasibətlərə xitam verildiyi halda;
- Müştəri uyğunluğu tədbirlərinin həyata keçirilməsinin ƏL/TM şübhələri ilə bağlı müştərinin və ya digər şəxslərin məlumatlandırılmasına səbəb olacağına ehtimallar olduğu üçün müştəri uyğunluğu tədbirləri dayandırıldığı halda;
“Hədəfli maliyyə sanksiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq sanksiya tətbiq edilən fiziki şəxslərin və qurumların aktivləri ilə əməliyyatlar aparılması halında.
Əmlakın cinayət yolu ilə əldə edilməsinə və ya terror aktının hazırlanmasında, təşkil olunmasında və ya törədilməsində, habelə terrorçunun və ya terrorçu qrupun (dəstənin, təşkilatın) maliyyələşdirilməsi üçün istifadə olunacağı ilə bağlı şübhə və ya belə şübhə üçün kifayət qədər əsaslar olduqda aşağıdakı əməliyyatlar maliyyə institutları tərəfindən əməliyyatın icra edilməməsinin qeyri-mümkün olduğu hallar istisna olmaqla 2 iş günü ərzində icra edilmir və məlumat və sənədlər dərhal maliyyə monitorinqi orqanına təqdim edilir:
- yüksək riskli müştəri profilləri ilə əlaqədar əməliyyatlar;
- minimum həddi MMX tərəfindən müəyyənləşdirilən məbləğə bərabər və ya bu məbləğdən yuxarı məbləğdə həyata keçirilən əməliyyatlar;
-maliyyə vəsaitlərinin hesabdan çıxarılması ilə nəticələnən əməliyyatlar.
Sadalanan əməliyyatın icra olunmaması mümkün deyildirsə, maliyyə institutları əməliyyatın icrasından dərhal sonra MMX-yə məlumat verməlidirlər.
Məlumat və sənədlər MMX-yə təqdim edildikdən sonra 2 iş günü ərzində əməliyyatın dayandırılması barədə MMX-nin göstərişi daxil olmazsa, əməliyyat icra edilməlidir.
Bu müddət ərzində MMX-dən əməliyyatın dayandırılmasının zəruri olmadığına dair məlumat daxil olduğu halda, əməliyyat 2 günlük müddətin bitməsi gözlənilmədən dərhal icra edilməlidir.
Monitorinq olunmalı əməliyyat barədə məlumatlar Azərbaycan Respublikası Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin 2023-cü il 27 aprel tarixli 3-21-28/3-6-8/2023 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Öhdəlik daşıyan şəxslər, habelə auditor xidməti göstərən şəxslər tərəfindən məlumat və sənədlərin Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim edilməsi Qaydası”na uyğun olaraq Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin təqdim etdiyi proqram təminatı vasitəsilə elektron qaydada göndərilir.
Monitorinq olunmalı əməliyyatlar barədə öhdəlik daşıyan şəxslər tərəfindən təqdim edilən, eləcə də mənbəyi məlum digər məlumatlar əsasında Maliyyə Monitorinqi Xidməti tərəfindən həyata keçirilən maliyyə araşdırması tədbirləridir.
Məlumatların təqdim olunması formasında «ulduz» işarəsi ilə qeyd olunmuş bəndlərin doldurulması icbaridir. Həmin bəndlər doldurulmadıqda, forma qəbul olunmur və geri qaytarılır.
Öhdəlik daşıyan şəxslər tərəfindən eyniləşdirmə və verifikasiya tədbirləri Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin 2023-cü il 21 fevral tarixli 3-21-28/3-6-4/2023 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Müştəri uyğunluğu və yeni texnologiyaların tətbiqi zamanı verifikasiya tədbirlərinə, risk faktorlarının müəyyən edilməsinə və müştəri profilinin risk qruplarına aid edilməsinə dair Qaydalar”a uyğun olaraq həyata keçirilir.
Eyniləşdirmə proseduru müştərinin, benefisiar mülkiyyətçinin və səlahiyyətli nümayəndənin şəxsiyyətinin, hüquq qabiliyyətinin, təmsilçilik səlahiyyətinin və işgüzar fəaliyyətinin müəyyən edilməsi məqsədi ilə həyata keçirilən tədbirlərin məcmusudur. Verifikasiya proseduru əldə edilmiş eyniləşdirmə məlumatlarının etibarlı mənbələr vasitəsilə həqiqiliyinin müəyyən edilməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlərin məcmusudur.
Bütün öhdəlik daşıyan şəxslər Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin 2023-cü il 21 fevral tarixli 3-21-28/3-6-6/2023 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Öhdəlik daşıyan şəxslərin daxili nəzarət proqramının cavab verməli olduğu minimum Tələblər”ə uyğun olaraq daxili nəzarət proqramına malik olmalıdırlar.
“Cinayət yolu ilə əldə edilmiş əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 9-cu maddəsinəə uyğun olaraq “üçüncü şəxslərə güvənmə” prinsipinin tətbiq edildiyi hallar istisna olmaqla qalan bütün hallarda müştəri və benefisiar mülkiyyətçiyə dair əldə edilmiş eyniləşdirmə məlumatları verifikasiya edilməlidir.
Məlumat xarici dövlətin müvafiq səlahiyyətli orqanına yalnız Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə ziddiyyət təşkil etmədiyi və milli maraqlarına zərər vurmadığı halda, belə məlumatın verilməsi xarici dövlətin müvafiq səlahiyyətli orqanına cinayət təqibini başlamağa və ya müvafiq sorğunu göndərməyə əsas yaratdıqda verilə bilər.
Valyuta sərvətləri və milli valyuta dedikdə nağd milli və ya xarici valyuta, milli və xarici valyutada adsız sənədli qiymətli kağızlar, qiymətli metallar və qiymətli daşlar nəzərdə tutulur.
Hər hansı dövlətdə (ərazidə) və ya beynəlxalq təşkilatda mühüm dövlət və ya ictimai vəzifə tutan və ya əvvəllər belə vəzifəni tutmuş şəxslər (dövlət və hökumət başçıları, dövlət orqanlarının (qurumların) rəhbərləri, onların müavinləri, qanunverici orqanın üzvləri, siyasi partiyaların idarəetmə orqanlarının üzvləri, ali və konstitusiya məhkəmələrinin hakimləri, ali auditi həyata keçirən nəzarət orqanlarının və mərkəzi bankların idarəetmə orqanlarının üzvləri, fövqəladə və səlahiyyətli səfirlər, müvəqqəti işlər vəkilləri, ali hərbi və ali xüsusi rütbəli şəxslər, dövlət müəssisələrinin idarəetmə orqanlarının üzvləri, beynəlxalq təşkilatların rəhbərləri, onların müavinləri, idarəetmə orqanlarının üzvləri) siyasi nüfuzlu şəxslər hesab olunur.
Koordinasiya Şurasına təqdim edilməsi tələb edilən hesabatlar Koordinasiya Şurasının katibliyi funksiyasını icra edən Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə göndərilməlidir.